Элизабет Бишопын “Нэгэн урлаг” ба вилланел шүлэг

Вилланел (Villanelle) шүлгийн хэлбэр нь:

1. Арван есөн мөрөөс бүрдэнэ.

2. Зургаан бадагтай, эхний таван бадаг нь гурав, сүүлийнх нь дөрвөн мөрөөс бүрдэнэ. 

3. Эхний бадгийн эхний мөр хоёр болон дөрөв дэх бадгийн сүүлийн мөр болон давтагдана.

4. Эхний бадгийн гурав дахь мөр гурав болон тав дахь бадгийн сүүлийн мөр болон давтагдана. 

5. Давтагдаж буй энэ хоёр мөр шүлгийн сүүлээсээ 2 дахь болон сүүлийн мөрийг бүрдүүлнэ.

6. Шүлгийн сүүл холболт aba гэсэн хэлбэртэй. 

    Энэ удаагийн нийтлэлээрээ вилланел хэлбэрийн хамгийн алдартай шүлгүүдийн нэг Элизабет Бишопын “Нэгэн урлаг” шүлгийг орчуулгын хамт хүргэж байна. Анх шүлгийн хэлбэрийг нь алдагдуулахгүй гэж бодож байсан ч миний чадах эд биш бололтой. Бишопын энэ шүлэг анализ хийхэд ч үнэхээр мөлжүүртэй шүлэг. Хэрвээ таалагдвал шүлэг болон яруу найрагчийн тухай судлаад үзэхэд илүүдэхгүй шүү.

Эх хувилбар:

One Art by Elizabeth Bishop

The art of losing isn’t hard to master;

so many things seem filled with the intent

to be lost that their loss is no disaster.

Lose something every day. Accept the fluster

of lost door keys, the hour badly spent.

The art of losing isn’t hard to master.

Then practice losing farther, losing faster:

places, and names, and where it was you meant

to travel. None of these will bring disaster.

I lost my mother’s watch. And look! my last, or

next-to-last, of three loved houses went.

The art of losing isn’t hard to master.

I lost two cities, lovely ones. And, vaster,

some realms I owned, two rivers, a continent.

I miss them, but it wasn’t a disaster.

—Even losing you (the joking voice, a gesture

I love) I shan’t have lied. It’s evident

the art of losing’s not too hard to master

though it may look like (Write it!) like disaster.

Монгол орчуулга:

Нэгэн урлаг

Алдах урлагийг эзэмших хэцүү зүйл биш

алдагдах л хувьтай мэт олон зүйл бий

тэднийг алдах аюул биш.

Өдөр бүр нэгийг алд. Гээж хаясан түлхүүр,

тэвдэж үрсэн цаг хугацаагаа ч зөнд нь орхи.

Алдах урлагийг эзэмших хэцүү зүйл биш.

Илүү ихийг, илүү хурднаар алдахад суралц:

газар орон, нэр ус, хүрэх л байсан газраа.

Алийг нь ч алдсан аюул биш.

Ээжийн минь үлдээсэн цаг, сүүлийн эсвэл

тэрнээс өмнөх, хайртай гурван байшин минь алга.

Алдах урлагийг эзэмших хэцүү зүйл биш.

Хоёр хот, сайхан хүмүүсээ алдлаа би, бүр тэгээд

минийх л байсан вант улсууд, хоёр гол, нэг тив ч алга.

Санаж байна тэднийгээ, саналаа гэвч аюул болохгүй.

-Эцэст нь бүр чамайг (хөгжөөнт зан, хайр татсан 

үйлдлийг чинь) алдсан ч, энэ нь тэгээд (бичээд ав!) 

аюул мэт харагдсан ч, хэлсэн зүйл минь худал болохгүй.

Алдах урлагийг эзэмших хэцүү бишийн нотолгоо энэ болог.

Дээрх шүлэг “төгс” вилланел хэлбэрийн шүлэг биш байгааг анзаарсан байх (зарим мөрүүд нь тэр чигээрээ давтагдаж чадаагүй гэх мэт). Вилланел хэлбэрээр маш сайн бичигдсэн шүлэг уншъя гэвэл Эрнест Доусоны Villanelle of His Lady’s Treasures шүлгийг санал болгоё.